Maak van Nederland een banenmachine!

In een eerdere bijdrage voor DDS Finance heb ik  het Sociaal Akkoord van het kabinet Rutte-Asscher (Samson) onder de loep genomen.

Mijn conclusie was dat de arbeidsmarkt niet écht hervormd wordt: het inzetten van flexwerkers wordt lastiger en de zogenaamde versoepeling van het ontslag, komt in feite neer op een juridisering van het ontslagrecht. Precies de verkeerde richting dus! Op grond van deze hervormingen zal Nederland zeker niet de banenmachine worden, die Duitsland wél geworden is na de hervormingen in de tijd van bondskanselier Gerhardt Schröder.

Hoe zou het beter kunnen? Hoe maken van we van Nederland een banenmachine, zodat we eindelijk eens van die kommer-en-kwel cultuur afkomen, het constant maar gepolariseerd bezig zijn over de onbenulligste zaken? Het is misschien een familietrekje, maar ik ben geneigd om te denken dat er een hoop minder gezeur en gezever is als mensen gewoon hard aan het werk zijn. Een heerlijk ouderwets idee. 

De maatregelen uit het Sociaal Akkoord
Om te beginnen met het Sociaal Akkoord van het kabinet Rutte II: de hele insteek is daar verkeerd aan. Het kabinet en de sociale partners bewegen hemel en aarde om flexarbeid te ontmoedigen en mensen eerder aan een vast contract te helpen. Dat gaat dus niet werken en zou zelfs wel eens averechts kunnen uitwerken voor flexwerkers.

Dit komt simpelweg omdat de trend nu eenmaal van vast naar flex is, wat te maken heeft met allerlei financiële en macro-economische ontwikkelingen, die samenhangen met de globalisatie. Niet iets waar we in ons polderlandje veel aan kunnen veranderen. Mijn insteek zou daarom zijn, probeer niet werkgevers te dwingen richting meer vaste contracten, maar zorg ervoor dat flexwerkers qua arbeidsvoorwaarden en ook qua beleving meer gelijkgeschakeld worden met “vaste”medewerkers.

Wat betreft deversoepeling van het ontslagrecht, heb ik al gesteld dat de vergoeding weliswaar omlaag gaat met de “transitievergoeding”, maar de ontslagprocedure bij de kantonrechter wordt van dusdanig veel extra beroeps- en cassatiemogelijkheden voorzien, dat er al met al meer sprake is van een juridisering dan van een versoepeling van het ontslagrecht. Bovendien blijft de preventieve ontslagtoets overeind, een typische Nederlandse anomalie en een nachtmerrie voor iedere werkgever.

Kappen dus met die juridisering. Maak het gewoon makkelijk voor partijen om uit elkaar te gaan, zeker voor werknemers onder de 55 jaar. Pas desnoods een iets hogere vergoeding toe dan hetgeen is afgesproken in het Sociaal Akkoord, maar versimpel het! Werkgevers zitten absoluut niet te wachten op jarenlange juridische touwtrek procedures om van onwillige en/of onproductieve werknemers af te komen. Dat is helaas wel wat het kabinet Rutte II er van heeft gebakken.

Het financiële risico voor ziekteverzuim
Nadat werkgevers in de jaren tachtig en negentig massaal de WAO en de Ziektewet misbruikten om van onwillige of slecht presterende werknemers af te komen – iets dat maar al te makkelijk was vanwege de chronische slapheid van keuringsartsen en instanties – greep de overheid in en kwam met in 2002 de Wet Verbetering Poortwachter. De verantwoordelijkheid voor de reïntegratie van de werknemer werd bij werknemer en werkgever samen gelegd, het financiële risico bij de werkgever. De werkgever kan nu twee jaar lang voor het ziekteverzuim van de werknemer opdraaien, ook als die werknemer nog maar een paar maanden in dienst was voor hij of zij ziek werd. In bepaalde gevallen kan de doorbetalingsplicht zelfs nog verlengd worden. Dit wordt alleen nog maar erger door een woud aan bureaucratische maatregelen die eraan komen, waardoor het in de toekomst zelfs zo zal zijn dat bedrijven financieel moeten bloeden (via hogere premies) voor werknemers die slechts kort (tijdelijk) in dienst zijn geweest en die om privé redenen ziek zijn geworden!

Het behoeft geen betoog, dat deze kafkaëske waanzin werkgevers tot wanhoop drijft en dat bedrijven alleen al hierom zich liever zullen vestigen in Duitsland of België, waar ze niets te maken hebben met dergelijke absurditeiten. Schaf dit bureaucratische monster af en  beperk (als eerste stap) de financiële verantwoordelijkheid voor de werkgever tot de periode dat de betreffende werknemer in dienst is geweest. Dus als iemand zes maanden in dienst is geweest, moet de doorbetalingsplicht voor de werkgever na zes maanden gewoon stoppen, ook als de werknemer een vast contract heeft. Zo kunnen werkgevers zich weer bezighouden met hetgeen waarvoor ze bedoeld zijn: namelijk het geven (scheppen) van werk.

Andere stappen om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren
 Er zijn nog andere stappen nodig om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren, vanwege ruimtegebrek kan ik ze hier alleen maar kort aanstippen:

Tot slot: ik ben voorstander van het herinvoeren van de werkvergunningsplicht voor burgers uit de nieuwere EU-lidstaten, zoals Bulgarije, Roemenië en Polen.  Met name laaggeschoolde arbeidskrachten moeten we pas weer toelaten, als die niet meer in de kaartenbakken van het UWV zitten. Zal Viviane Reding (Euro Commissaris voor Justitie en Mensenrechten) niet leuk vinden, maar dat lijkt mij een reden te meer om het juist wél te doen, bij voorkeur samen met een aantal andere EU-landen, zoals het Verenigd Koninkrijk. David Cameron zit te springen om deze maatregel.